واسکولیت چیست و چه انواعی دارد؟ علائم و شیوه درمان
به گزارش وبلاگ مویک، واسکولیت یعنی التهاب رگ های خونی است. این التهاب می تواند باعث ضخیم شدن دیواره رگ های خونی گردد که باعث کاهش عرض جهت عبور از رگ می گردد. اگر جریان خون محدود گردد، می تواند منجر به آسیب اندام و بافت گردد.
انواع مختلفی از واسکولیت وجود دارد و بیشتر آن ها نادر هستند. واسکولیت ممکن است فقط یک عضو یا چند عضو را تحت تأثیر قرار دهد. این شرایط می تواند کوتاه مدت یا طولانی مدت باشد.
واسکولیت می تواند هر کسی را مبتلا کند، اگرچه بعضی از انواع آن در گروه های سنی خاص شایع تر است. بسته به نوع ، ممکن است بیمار بدون درمان بهبود پیدا کند . بیشتر انواع برای کنترل التهاب و جلوگیری از شعله ور شدن احتیاج به دارو دارند.
انواع واسکولیت
- بیماری بهجت
- بیماری بورگر
- سندرم چرگ اشتراوس
- کرایوگلوبولینمی
- آرتریت سلول غول پیکر
- گرانولوماتوز وگنر
- پورپورای هنوخ شونلین
- بیماری کاوازاکی
- آرتریت تاکایاسو
علائم واسکولیت
علائم و نشانه های عمومی بیشتر انواع واسکولیت عبارتند از:
- تب
- سردرد
- خستگی
- کاهش وزن
- درد و درد عمومی
سایر علائم و نشانه ها مربوط به قسمت هایی از بدن است که تحت تأثیر قرار می گیرند، از جمله:
- دستگاه گوارش. اگر معده یا روده تحت تأثیر قرار گرفته باشد، ممکن است بعد از غذا خوردن احساس درد کنید. زخم و سوراخ شدن ممکن است و ممکن است منجر به خون در مدفوع گردد.
- گوش ها. سرگیجه، صدای زنگ در گوش و کاهش ناگهانی شنوایی ممکن است رخ دهد.
- چشم ها. واسکولیت می تواند باعث قرمزی و خارش یا سوزش چشمان گردد. آرتریت سلول غول پیکر می تواند باعث دوبینی و کوری موقت یا دائمی در یک یا هر دو چشم گردد. گاهی اوقات این اولین علامت بیماری است.
- دست یا پا. بعضی از انواع واسکولیت می توانند باعث بی حسی یا ضعف در دست یا پا شوند. کف دست ها و کف پا ها ممکن است متورم یا سفت شوند.
- ریه ها اگر واسکولیت ریه های را تحت تأثیر قرار دهد ممکن است دچار تنگی نفس یا حتی سرفه خونی شوید.
- پوست. خونریزی زیر پوست می تواند به صورت لکه های قرمز ظاهر گردد. واسکولیت بعلاوه می تواند باعث ایجاد توده یا زخم های باز روی پوست گردد.
علل واسکولیت
دلیل دقیق واسکولیت به طور کامل شناخته نشده است. بعضی از انواع به ساختار ژنتیکی فرد مربوط می گردد. بعضی دیگر ناشی از حمله اشتباه سیستم ایمنی به سلول های رگ های خونی است. محرک های احتمالی برای این واکنش سیستم ایمنی عبارتند از:
- عفونت هایی مانند هپاتیت B و هپاتیت C
- سرطان های خون
- بیماری های سیستم ایمنی، مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و اسکلرودرمی
- واکنش به دارو های خاص
عوامل خطر واسکولیت
واسکولیت ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. عواملی که ممکن است خطر ابتلا به بعضی اختلالات را افزایش دهند عبارتند از:
- سن. آرتریت سلول غول پیکر به ندرت قبل از 50 سالگی رخ می دهد، در حالی که بیماری کاوازاکی در بچه ها کمتر از 5 سال شایع است.
- سابقه خانوادگی. بیماری بهجت، گرانولوماتوز همراه با پلی آنژیت و بیماری کاوازاکی گاهی در خانواده ها دیده می گردد.
- انتخاب های سبک زندگی استفاده از کوکائین می تواند خطر ابتلا به واسکولیت را افزایش دهد. سیگار کشیدن، به خصوص اگر مردی کمتر از 45 سال دارید، می تواند خطر ابتلا به بیماری بورگر را افزایش دهد.
- دارو ها واسکولیت گاهی اوقات می تواند به وسیله دارو هایی مانند هیدرالازین، آلوپورینول، مینوسیکلین و پروپیل تیوراسیل ایجاد گردد.
- عفونت ها ابتلا به هپاتیت B یا C می تواند خطر ابتلا به واسکولیت را افزایش دهد.
- اختلالات ایمنی افرادی که دارای اختلالاتی هستند که در آن سیستم ایمنی آن ها به اشتباه به بدن خود حمله می نماید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به واسکولیت باشند. به عنوان مثال می توان به لوپوس، آرتریت روماتوئید و اسکلرودرمی اشاره نمود.
- جنس بیمار. آرتریت سلول غول پیکر در زنان بسیار شایع تر است، در حالی که بیماری بورگر در مردان شایع تر است.
عوارض واسکولیت
عوارض واسکولیت به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. یا ممکن است مربوط به عوارض جانبی دارو های تجویزی باشد که برای درمان این بیماری استفاده می کنید. عوارض واسکولیت عبارتند از:
- آسیب اندام. بعضی از انواع واسکولیت می تواند شدید باشد و باعث آسیب به اندام های اصلی گردد.
- لخته شدن خون و آنوریسم. ممکن است لخته خون در یک رگ خونی ایجاد گردد و جریان خون را مسدود کند. به ندرت، واسکولیت باعث ضعیف شدن و برآمدگی رگ خونی می گردد و آنوریسم را تشکیل می دهد.
- از دست دادن بینایی یا نابینایی. این یک عارضه احتمالی آرتریت سلول غول پیکر درمان نشده است.
- عفونت ها بعضی از دارو های مورد استفاده برای درمان واسکولیت ممکن است سیستم ایمنی بدن را تضعیف نمایند. این می تواند را مستعد ابتلا به عفونت کند.
تشخیص واسکولیت
پزشک احتمالاً با گرفتن سابقه پزشکی و انجام یک معاینه فیزیکی آغاز می نماید. او ممکن است از بیمار بخواهد که تحت یک یا چند آزمایش و روش تشخیصی قرار بگیرد تا سایر شرایطی که شبیه واسکولیت هستند را رد کند یا واسکولیت را تشخیص دهد. آزمایش ها و روش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایشات خون این آزمایش ها در پی علائم التهاب مانند سطح بالای پروتئین واکنش گر C هستند. شمارش کامل سلول های خونی می تواند نشان دهد که آیا گلبول های قرمز کافی دارید یا خیر. آزمایش های خونی که در پی آنتی بادی های خاص هستند - مانند آزمایش آنتی بادی سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل (ANCA) - می توانند به تشخیص واسکولیت یاری نمایند.
- تست های تصویربرداری تکنیک های تصویربرداری غیرتهاجمی می توانند به معین رگ های خونی و اندام های آسیب دیده یاری نمایند. آن ها بعلاوه می توانند به پزشک یاری نمایند که آیا بینلر به درمان پاسخ می دهد یا خیر. تست های تصویربرداری برای واسکولیت شامل اشعه ایکس، اولتراسوند، توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) و توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) است.
- اشعه ایکس از عروق خونی (آنژیوگرافی). در طول این روش، یک کاتتر انعطاف پذیر، شبیه یک نی نازک، در یک شریان یا ورید بزرگ قرار داده می گردد. سپس رنگ مخصوصی به داخل کاتتر تزریق می گردد و در حالی که رنگ سرخرگ یا ورید را پر می نماید، اشعه ایکس گرفته می گردد. خطوط کلی رگ های خونی در اشعه ایکس حاصل قابل مشاهده است.
- بیوپسی این یک روش جراحی است که در آن پزشک نمونه کوچکی از بافت را از ناحیه آسیب دیده بدن برمی دارد. سپس پزشک این بافت را برای علائم واسکولیت آنالیز می نماید.
درمان واسکولیت
درمان بر کنترل التهاب و مدیریت هر گونه شرایط زمینه ای که ممکن است باعث ایجاد واسکولیت گردد، متمرکز است.
دارو های واسکولیت
یک داروی کورتیکواستروئیدی، مانند پردنیزون، رایج ترین نوع دارویی است که برای کنترل التهاب مرتبط با واسکولیت تجویز می گردد.
عوارض جانبی کورتیکواستروئید ها می تواند شدید باشد، به خصوص اگر آن ها را برای مدت طولانی مصرف کنید. عوارض جانبی احتمالی عبارتند از افزایش وزن، دیابت و ضعیف شدن استخوان ها. اگر برای درمان طولانی مدت به کورتیکواستروئید احتیاج باشد، احتمالاً کمترین دوز ممکن را دریافت خواهید کرد.
ممکن است دارو های دیگری همراه با کورتیکواستروئید ها برای کنترل التهاب تجویز گردد تا بتوان دوز کورتیکواستروئید ها را سریعتر کاهش داد. داروی مورد استفاده بستگی به نوع واسکولیت موجود دارد. این دارو ها ممکن است شامل متوترکسات، آزاتیوپرین (مایکوفنولات، سیکلوفسفامید، توسیلیزوماب یا ریتوکسیماب باشند.
دارو های خاصی که بیمار احتیاج دارد بستگی به نوع و شدت واسکولیت دارد، کدام اندام ها درگیر هستند و هر مشکل پزشکی دیگری که دارید.
عمل جراحی
گاهی اوقات، واسکولیت باعث ایجاد آنوریسم - برآمدگی یا بالونی شدن دیواره رگ خونی می گردد. این برآمدگی ممکن است احتیاج به جراحی داشته باشد تا خطر پارگی آن کاهش یابد. شریان های مسدود نیز ممکن است به درمان جراحی برای بازگرداندن جریان خون به ناحیه آسیب دیده احتیاج داشته باشند.
منبع: یک پزشک